در رابطه با كيفر خواست تعاريف متعدد و متفاوتي گفته شده است كه خلاصه همه آن‌ها ادعايي است كه دادستان درباره مجرم بودن متهم مي‌كند. مانند تمام بحث‌هاي حقوقي، كيفرخواست نيز مراتبي دارد كه در ادامه سعي داريم به بررسي آن‌ها بپردازيم و حق مطلب را به طور واضح و روان ارائه دهيم.

كيفر خواست

اول از همه بگوييم كه ادعانامه، نوشته‌‌اي رسمي و معتبر از سوي دادستان يا مقام ذي صلاح ديگري است كه براي شخصي كه مورد اتهام جرمي قرار گرفته است ( متهم ) تقاضاي رسيدگي و مجازات دارد. حال كيفرخواست عبارت است از ادعانامه دادستان عليه متهم و هنگامي كه تحقيقات مقدماتي انجام شده و تمام دلايل حاكي از متهم بودن شخص مورد اتهام است كه بعد از صدور قرار جلب دادرسي (قرار جلب دادرسي همان نظر مثبت بازپرس و يا دادستان و يا مقام شايسته براي ادامه مراحل رسيدگي پرونده مي‌باشد) كه عمدتاً توسط بازپرس تاييد مي‌شود‌‌، نوشته مي‌شود. يعني قرار جلب دادرسي مقدمه‌‌اي براي شروع كيفرخواست است‌‌، نه خود آن! و هنگامي كه كيفرخواست صادر شد رسيدگي پرونده در دادسرا مختوم و رسيدگي در دادگاه آغاز مي‌شود.

كيفرخواست نشان‌دهنده احراز جرم براي دادسرا است اما با اين حال متهم در صورتي مجرم شناخته مي‌شود كه دادگاه مجرميت او را تاييد كند.

پس كيفرخواست همان ادعايي است كه دادستان درباره مجرميت شخص متهم مي‌كند و از دادگاه مي‌خواهد كه به پرونده رسيدگي و حكم مربوطه را صادر كند.

براي آشنايي بيشتر با دادگاه كيفري كليك كنيد.

روند قانوني و تشكيل كيفر خواست

پس از اعلام جرم به كلانتري و يا اداره پليس رسيدگي به جرم آغاز مي‌شود. وظيفه رسيدگي به جرم و انجام روند مقدماتي آن با دادسرا است.

افرادي كه وظيفه انجام تحقيقات و بررسي وقوع جرم و شناسايي شخص مجرم را دارند بازپرس و داديار تحقيق هستند.

تا زماني كه مشخص شود كه جرم چگونه به وقوع پيوسته و مجرم كيست پرونده در دادسرا مي‌ماند و به محض اينكه بازپرس بتواند تصميم نهايي خود را درباره پرونده بگيرد سرنوشت ادامه يا متوقف كردن رسيدگي مشخص خواهد شد. در صورتي كه بازپرس تشخيص دهد كه شخص مورد اتهام، مجرم است اقدام به صدور كيفرخواست مي‌كند.

نظر بازپرس از دو حالت خارج نيست:

يا تشخيص مي‌دهد كه عمل متهم جرم نبوده و قرار موقوفي را صادر مي‌كند يا آن كه تشخيص مي‌دهد كه متهم مجرم است و قرار جلب دادرسي را صادر مي‌كند كه قرار جلب دادرس به دادستان ارسال مي‌شود. دادستان ۵ روز مهلت دارد تا نظر خود را درباره قرار جلب دادرس اعلام كند. (مطابق با ماده 264 ق. آ. د. ك) درصورتي كه دادستان موافقت خود را در مورد عمل مجرمانه‌‌اي كه صورت گرفته است اعلام كند، كيفرخواست صادر مي‌شود و به مرجع صالح ارسال مي‌گردد.

براي آشنايي با روند پرونده ها و شكايت كيفري كليك كنيد.

انواع كيفر خواست

طبق قانون آيين دادرسي كيفري مصوب 1392، دو نوع كيفرخواست پيش بيني شده است.

1)كيفرخواست كتبي

2)كيفرخواست شفاهي

كيفر‌ خواست كتبي

ماده ۲۷۹ ق.آ.د.ك : در كيفرخواست كتبي موارد زير قيد مي‌شود.

در كيفرخواست كتبي مواردي مانند نام‌‌، نام خانوادگي‌‌، نام پدر‌‌، شهرت، آزاد يا بازداشت بودن متهم و ديگر اطلاعات مندرج در ماده 279 قانون مذكور همچنين دلايل انتساب متهم و تفهيم اتهام به وي و مستندات قانوني اعم از عكس، فيلم و هر مستند ديگر نيز قيد مي‌گردد.

همچنين هرگاه در صدور كيفرخواست اشتباه صورت گيرد يا جمله بندي غلط يا غلط املايي و يا هر اشتباه ديگري كه غير عمد اتفاق افتاده باشد رخ بدهد دادستان موظف است تا قبل از ارسال به دادگاه آن را اصلاح كند و بعد از ارسال كيفرخواست به دادگاه موارد اصلاح شده را به همان دادگاه ياد آور شود.

كيفر خواست شفاهي

ماده‌ 86 همين قانون ( آ.د.ك) در خصوص كيفرخواست شفاهي مقرر مي‌دارد:

در جرائم خارج از موضوع ماده 302 اين قانون، اگر متهم و شاكي حضور داشته باشند و يا متهم حاضر و شاكي نباشد و يا شاكي گذشت كرده باشد و تحقيقات مقدماتي كامل شده و قرار جلب دادرسي كه در بالا متذكر شديم صادر شده باشد، دادستان مي‌تواند شخصاً به طور مستقيم و بي‌واسطه و يا به درخواست بازپرس پرونده، متهم را منفرداً و يا با حضور شاكي به دادگاه بفرستد و دعواي كيفري را فوراً بدون صدور كيفرخواست به طور شفاهي مطرح كند كه در اين صورت دادگاه بدون تاخير تشكيل جلسه داده و متهم را آگاه مي‌كند ( در اصطلاح حقوقي تفهيم مي‌كند درست است). متهم حق دارد براي تعيين وكيل و تدارك دفاع از خود مهلت بخواهد كه در صورت درخواست وي، حداقل سه روز به او مهلت داده مي‌شود.

در صورتمجلس دادگاه، آگاه كردن متهم براي انتخاب وكيل و تداركات براي دفاع از خود(تفهيم) و پاسخ متهم براي درخواست مهلت يا رد آن‌‌، حتما بايد قيد شود. اگر متهم از مهلتي كه دادگاه در اختيارش گذاشته نخواهد استفاده كند، دادگاه در همان جلسه بررسي كرده و راي را صادر مي‌كند و اگر نياز به تحقيقات بيشتر بود، دستور تكميل تحقيقات را به دادرس يا بازپرس پرونده مي‌دهد.

صدور كيفر خواست توسط دو مرجع

اگر متهم داراي دو اتهام باشد و بررسي هريك از اين اتهامات در صلاحيت دادگاه‌هاي متفاوتي قرار گيرد، طبق ماده ۵۵ قانون آيين دادرسي كيفري عمل مي‌شود. يعني دادسرا دو كيفرخواست جداگانه خطاب به مراجعي كه صلاحيت رسيدگي آن پرونده را دارد (مراجعي كه موضوع آن پرونده در زيرمجموعه موضوعات آن مرجع يا دادگاه قرار مي‌گيرد) صادر و براي يكي اصل و براي ديگري رونوشت پرونده (كپي) را ارسال مي‌كند.

در صورتي كه قرار منع صادر شود، شاكي پرونده مي‌تواند تا مدت ۱۰ روز از تاريخ ابلاغ به آن اعتراض كند. اين اعتراض در جلسه اداري خارج از نوبت و بدون حضور در دادگاه ذيصلاح مطرح مي‌شود كه اين راي صادره توسط دادگاه قطعي است.

حال اگر اين اعتراض توسط دادگاه پذيرفته شد قرار دادسرا را فسخ و پرونده براي ادامه تحقيقات و صدور كيفرخواست به دادسرا عودت داده مي‌شود و بالعكس اگر توسط دادگاه پذيرفته نشد با رد اعتراض قرار را تاييد مي‌كند.

قرار مجرميت دادسرا همان قرار جلب دادرسي است كه هنگامي صادر مي‌شود كه نظر بازپرس براي ادامه رسيدگي به پرونده مثبت است كه اين قرار مجرميت بعد از صدور قابل اعتراض نيست. اما زماني كه بازپرس قرار موقوفي تعقيب را صادر مي‌كند (در مقابل قرار مجرميت قرار موقوفي تعقيب قرار دارد كه به زبان ساده‌‌‌تر‌‌، نظر منفي بازپرس براي ادامه رسيدگي به پرونده است ) مي‌توان به صدور قرار اعتراض كرد.

علت آن است كه اگر متهم اعتراض و شكايتي نسبت به كيفرخواست داشته باشد مي‌تواند آن را در دادگاه ذيصلاح مطرح كند.

براي آشنايي با ضوابط آخرين دفاع متهم كليك كنيد.

استرداد و اصلاح كيفرخواست

بر اساس ماده 282 ق.آ.د.ك، بعد از ارسال پرونده به دادگاه‌‌، دادستان نمي‌تواند نظر خود را در مورد كيفرخواست صادر شده و اتهام صورت گرفته تغيير دهد و آن را اصلاح كند. تنها مي‌تواند دلايل جديدي را كه كشف شده و ممكن است به سود يا زيان متهم باشد به دادگاه اعلام نمايد.

بر اساس ماده 283 همين قانون نيز، اگر بعد از صدور كيفرخواست و پيش از ارسال آن، در جرايم قابل گذشت، شاكي رضايت خود را اعلام كند، در صورتيكه پرونده در دادسرا باشد، دادستان مي‌تواند آن را تغيير و قرار موقوفي تعقيب صادر كند.

همينطور در جرايمي كه غير قابل گذشت باشند، اگر شاكي رضايت قطعي خود را به دادستان اعلام كند، دادستان در شرايطي كه شروط صدور قرار تعليق تعقيب وجود داشته باشد، قادر است كه از كيفرخواست مربوطه گذشت كرده و تعقيب را معلق گرداند.

براي دريافت اطلاعات بيشتر در خصوص كيفرخواست، به كانال تلگرام حقوقي وكيل دات كام مراجعه نماييد. كارشناسان مركز مشاوره حقوقي وكيل دات كام نيز آماده‌اند تا با ارائه خدماتي در زمينه مشاوره حقوقي تلفني وكيل دات كام به سوالات شما عزيزان پيرامون كيفرخواست پاسخ دهند.